De huidige woningmarkt: sociaal is duurzaam [deel 1]
Het nijpende tekort op de woningmarkt: wie heeft het er momenteel níet over? Als partner van en softwareleverancier voor de bouw willen wij hier ook ons licht op schijnen. Want een mening, die hebben we wel. En aan een oplossing dragen wij graag een steentje bij. Sterker nog, dat zien we als onze plicht. Vandaar een tweedelige analyse: hoe zijn we als maatschappij in deze situatie terechtgekomen en welke oplossing is (hopelijk) levensvatbaar?
Woningmarkt tussen wal en schip
Veel deskundigen halen bij het analyseren van de huidige woningmarkt de financiële en woningcrisis van 2008 tot 2014 aan. Sommigen trekken een parallel, terwijl anderen juist het verschil benadrukken. Maar iedereen is het erover eens dat de cyclus van de woningmarkt in lockstep is met de cyclus van de financiële markten. Vreemd? Absoluut niet. Want een dak boven je hoofd is — naast een primaire levensbehoefte — een belangrijke manier om waarde of vermogen op te bouwen. Dit gebeurt vaak met geleend geld (hypotheken).
Ook gaat de cyclus van de woningmarkt in lockstep met wet- en regelgeving op het gebied van ESG (environmental, social and corporate governance). De overheid zegt dat zij zich terugtrekt, maar de regels worden afgedwongen of verlegd naar bijvoorbeeld banken. En de media berichten vrijwel dagelijks over de impact die dit heeft op de woningmarkt.
De woningmarkt zit inmiddels in een tangconstructie: zij wordt gereguleerd vanuit financiële markten (renteverhogingen, hypotheekregels en leennormen), maar ook vanuit de ESG- en klimaatdiscussie: stikstof, koolstofdioxide, PFAS en de vleermuis. Stevige hindernissen zijn het gevolg.
Feit is dat we in Nederland 100.000 woningen per jaar moeten bijbouwen. Maar laten we eerlijk zijn: dat gaat zo niet lukken. De woningmarkt is tussen wal en schip gevallen — en zit daar nu muurvast.
De trieste waarheid omtrent (on)betaalbaarheid
En dan is er nog dat andere complexe vraagstuk: betaalbaarheid. Huidige woningeigenaren kunnen vaak meevaren op de bovengeschetste cyclus: met de eigen woning zijn zij redelijk in staat om zich in te dekken tegen inflatie. Maar starters, alleenstaanden, ouderen zonder pensioen en statushouders staan voor een groot probleem: het aandeel van het inkomen dat zij moeten besteden aan een dak boven hun hoofd, is veel te groot. Eten en drinken zijn immers óók eerste levensbehoeftes. En de prijzen daarvan zijn absurd gestegen. Als je daarbij optelt dat juist de investeringen in de sociale bouw enorm zijn verminderd na de laatste woningcrisis, is het plaatje aardig compleet.
En natuurlijk worden er maatregelen getroffen om de economie weer in het gareel te krijgen — vooral in de vorm van renteverhogingen om de inflatie op maximaal 2 procent te krijgen. Maar het trieste is dat deze maatregelen juist de laatste groep het hardste raken. Want wat is de keerzijde van de renteverhoging die de inflatie moet drukken? Een toename van de werkloosheid. En we weten allemaal waar de eerste klappen vallen.
Tegen de draad in
Door onze nauwe banden met de bouwsector varen wij ook op de golfbeweging van de woningmarkt. Bij Visma Solidbricks kennen we de vreugde en pijn die hierbij komt kijken. Maar als je de cyclus wilt doorbreken, moet je anticyclisch gaan werken. Oftewel, tegen de draad in. Hoe je dát doet, bespreken we in onze volgende blogpost.
Wil je vanuit jouw bouwbedrijf eens sparren over duurzame oplossingen voor het woningmarktprobleem? Neem gerust eens contact met ons op.